Travmatik olaylar, bireyin psikolojik dengesini derinden etkileyebilir ve farklı ruhsal bozukluklara yol açabilir. Özellikle şiddet, doğal afetler, kazalar veya kayıplar gibi zorlayıcı yaşam olayları, bazı insanlarda uzun vadeli ruhsal etkiler bırakabilir. Bu etkiler zamanla farklı psikolojik bozukluklara dönüşerek kişinin günlük hayatını olumsuz etkileyebilir.

Travma sonrası ortaya çıkan en yaygın psikolojik bozukluklar Akut Stres Bozukluğu (ASB) ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) olarak bilinir. Rola Psikoloji, bu tür travma temelli psikolojik sorunların tedavisi konusunda uzman terapiler sunarak bireylerin iyileşme sürecini desteklemektedir.

Akut Stres Bozukluğu (ASB)

Akut Stres Bozukluğu (ASB), travmatik bir olayın hemen ardından ortaya çıkan ve bireyin zihinsel, duygusal ve fiziksel sağlığını etkileyen bir durumdur. Bu bozukluk genellikle olaydan sonraki 3 gün ila 1 ay arasında görülür. Eğer belirtiler bir aydan uzun sürerse, Travma Sonrası Stres Bozukluğu’na (TSSB) dönüşebilir.

Akut Stres Bozukluğu Belirtileri:

• Travmatik olayın tekrar tekrar akla gelmesi, istem dışı hatırlamalar
• Rüyalarda veya kabuslarda travmanın tekrar yaşanması
• Yoğun kaygı, korku ve huzursuzluk hissi
• Günlük işlevselliğin bozulması (uykusuzluk, odaklanma sorunları)
• İnsanlardan ve sosyal ortamlardan kaçınma
• Fiziksel tepkiler (çarpıntı, terleme, titreme)

Bu belirtiler kısa vadeli olsa da bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Rola Psikoloji, ASB yaşayan bireyler için terapi desteği sunarak, travma sonrası uyum sürecini kolaylaştırmaya yardımcı olur.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), kişinin maruz kaldığı veya tanık olduğu travmatik bir olayın ardından bir aydan uzun süren psikolojik tepkilerle karakterize edilen bir rahatsızlıktır.

TSSB, bireyin yaşamını ciddi şekilde etkileyebilen bir durumdur ve zamanla depresyon, kaygı bozuklukları veya diğer ruhsal rahatsızlıklara yol açabilir. Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ancak genel olarak şu şekildedir:

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri:

• Travmatik olayı sık sık hatırlama, istemsiz geri dönüşler (flashbackler)
• Travma ile ilgili kabuslar veya rahatsız edici rüyalar
• Travmaya dair anıların tetikleyicilerle tekrar hatırlanması
• Yoğun kaygı, korku ve panik ataklar
• Duygusal uyuşukluk, çevreye karşı ilgisizlik
• Sürekli tetikte olma hissi, aşırı irkilme tepkileri
• Uyku problemleri ve odaklanma güçlüğü

TSSB, bireyin sosyal hayatını, iş yaşamını ve ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Rola Psikoloji, TSSB’nin tedavisinde bilişsel davranışçı terapi (BDT), EMDR terapisi ve travma odaklı terapi gibi yöntemlerle bireylerin iyileşme sürecini desteklemektedir.

Travma Bozukluklarının Risk Faktörleri

Travma sonrası ruhsal bozuklukların gelişimini etkileyen bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar travma öncesi, travma sırasında (peritravmatik) ve travma sonrası faktörler olarak üçe ayrılmaktadır.

Travma Öncesi Faktörler

Travma yaşanmadan önce bireyin psikolojik dayanıklılığı ve geçmiş deneyimleri, travmanın etkisini artırabilir veya azaltabilir.

• Önceden yaşanan travmatik olaylar
• Çocukluk çağı travmaları (istismar, ihmal, şiddet)
• Genetik yatkınlık (ailede ruhsal hastalık öyküsü)
• Kişilik yapısı ve psikolojik dayanıklılık seviyesi
• Sosyal destek eksikliği

Peritravmatik Faktörler (Travma Sırasındaki Faktörler)

• Travma anında yaşanan deneyimler, bireyin psikolojik etkilenme seviyesini belirleyebilir.
• Travmatik olayın şiddeti ve süresi
• Bireyin travmaya verdiği anlık tepki (donakalma, panik, kaçma)
• Travma sırasında fiziksel yaralanma veya ölüm tehdidi
• Travmaya bireysel ya da toplu olarak maruz kalma durumu

Travma Sonrası Faktörler

• Travma yaşandıktan sonra bireyin maruz kaldığı koşullar, ruhsal etkilenmeyi artırabilir.
• Travma sonrası sosyal destek eksikliği
• Günlük yaşamda karşılaşılan stres faktörleri (iş kaybı, ekonomik sıkıntılar)
• Travmayı hatırlatan tetikleyicilere sıkça maruz kalma
• Travma sonrası yeterli psikolojik desteğin alınmaması

Rola Psikoloji, travma sonrası ruhsal iyileşmeyi desteklemek amacıyla bireysel terapi ve psikolojik destek programları sunarak, travmanın etkilerini en aza indirmeye yardımcı olmaktadır.

Travmatik olaylar, her bireyi farklı şekillerde etkileyebilir ve bazı kişilerde Akut Stres Bozukluğu (ASB) veya Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gibi psikolojik rahatsızlıkların gelişmesine neden olabilir.

Eğer siz ya da bir yakınınız travmatik bir olay sonrası yoğun kaygı, kabuslar, tetikte olma hali ve sosyal hayattan uzaklaşma gibi belirtiler yaşıyorsa, profesyonel destek almak iyileşme sürecini hızlandırabilir. Rola Psikoloji, alanında uzman terapistleri ile travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve tedavisi konusunda danışanlarına yardımcı olmaktadır.

Unutmayın, travma sonrası iyileşme mümkündür ve yalnız değilsiniz. Profesyonel destek almak için Rola Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz.