Mükemmeliyetçilik, bireylerin yüksek standartlar belirleyerek her şeyin kusursuz olmasını beklemeleri durumudur. Mükemmeliyetçilik hastalığı olarak da bilinen bu durum, kişiyi sürekli olarak mükemmel olma çabası içine sokar. Mükemmeliyetçilik, sıklıkla düşük özgüven, başarısızlık korkusu ve aşırı eleştirel olma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu hastalık, genellikle kişiyi depresyon, kaygı bozuklukları ve tükenmişlik gibi psikolojik sorunlarla karşı karşıya bırakır. Eğer siz de mükemmeliyetçilik belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız, profesyonel bir yardım almak faydalı olacaktır. Mükemmeliyetçilik, başlangıçta motivasyonu artırıcı gibi görünse de zamanla kişiyi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle mükemmeliyetçilik tedavisi süreci, kişinin daha sağlıklı bir düşünce biçimine sahip olmasına yardımcı olabilir.

Mükemmeliyetçi Kişilik Nasıl Olur?

Mükemmeliyetçi kişilik, yüksek kişisel standartlar koyarak mükemmel olmaya çalışan bir kişilik yapısıdır. Mükemmeliyetçilik belirtileri genellikle kişiyi sürekli olarak hata yapmaktan korkan ve başarısızlıkla ilgili kaygı duyan bir hale sokar. Mükemmeliyetçi kişilikte, her şeyin kusursuz olmasını beklemek bir zorunluluk halini alır. İşte mükemmeliyetçi kişiliği tanımlayan bazı başlıca özellikler:

• Yüksek Kişisel Standartlar: Mükemmeliyetçi kişiler, kendilerine oldukça yüksek hedefler koyarlar ve bu hedeflere ulaşamayacaklarsa tamamen başarısız olduklarını hissederler.
• Aşırı Eleştirel Olma: Mükemmeliyetçi bir kişi, sadece kendisini değil, çevresindeki kişileri de sürekli olarak eleştirir. En küçük hata, büyük bir sorun haline gelir.
• Başarısızlık Korkusu: Mükemmeliyetçi kişiler, hata yapmaktan aşırı derecede korkarlar. Bu, onların hiçbir şeyden tam anlamıyla tatmin olmamalarına neden olur.
• Gerçekçi Olmayan Hedefler: Bu kişiler, çok yüksek ve ulaşılması zor hedefler koyarak sürekli stres altına girerler. Hedeflere ulaşamadıklarında ise kendilerini yetersiz hissederler.
• Sonuçlara Odaklanma: Mükemmeliyetçi kişiler, süreci göz ardı ederek yalnızca sonuca odaklanırlar. Bu da onların hayatın tadını çıkaramamalarına yol açar.
• Kendini Savunma: Mükemmeliyetçi kişiler, hatalarını kabullenmekte zorlanır ve her eleştiriyi kişisel olarak algılarlar.
• Düşük Özgüven: Mükemmeliyetçi kişilikler genellikle dışarıdan mükemmel görünseler de içsel olarak kendilerini eksik ve yetersiz hissederler.

Mükemmeliyetçilik Türleri

Mükemmeliyetçilik, farklı şekillerde kendini gösterebilir. Kişinin hayatındaki etkilerine göre üç ana türde sınıflandırılabilir:

• Kendine Yönelik Mükemmeliyetçilik: Bu türdeki kişiler, kendilerine yüksek standartlar koyar ve her durumda mükemmel olmaya çalışırlar. Kendilerine karşı sürekli olarak sert eleştirilerde bulunurlar.
• Başkalarına Yönelik Mükemmeliyetçilik: Bu kişiler, başkalarından mükemmel olmalarını bekler ve onları sürekli olarak eleştirirler. Başkalarının mükemmel olmasına yönelik beklentiler, ilişkilerde sorunlara yol açabilir.
• Başkaları Tarafından Yönetilen Mükemmeliyetçilik: Bu türdeki kişiler, başkalarının onayını kazanmak için mükemmel olmaya çalışırlar. Aileleri, öğretmenleri veya toplumdan gelen baskılar, bu kişiyi mükemmeliyetçi olmaya iter.

Mükemmeliyetçiliğin Nedenleri

Mükemmeliyetçilik, genellikle erken yaşantılarla bağlantılıdır. Çocukluk döneminde ailelerden yüksek beklentiler görmek, sürekli eleştirilen bir ortamda büyümek ve dışsal başarıya fazla önem verilmesi, mükemmeliyetçiliğin temel nedenlerindendir. Bunun yanı sıra, toplumun ve medya organlarının başarıya dayalı kültürel normları da mükemmeliyetçiliği tetikleyebilir. Kişinin içsel olarak yetersiz hissetmesi ve onay beklentisi de bu durumu güçlendirebilir.

Mükemmeliyetçiliğin Belirtileri Nelerdir?

Mükemmeliyetçilik, birçok psikolojik belirtiyle kendini gösterir. İşte mükemmeliyetçilik belirtileri:

• Karar Vermekte Zorluk: Mükemmeliyetçi kişiler, her durumda mükemmel bir seçim yapmak zorunda olduklarını hissederler. Bu da karar almayı zorlaştırır.
• Aşırı Düzenli Olma: Mükemmeliyetçi kişiler, her şeyin düzenli ve kontrollü olmasını isterler. Bu durum, onlara yaşamda rahatlık sağlamaz, aksine onları sürekli olarak stres altında tutar.
• Planlı Olma: Mükemmeliyetçi kişiler, her anı planlamaya çalışır ve herhangi bir spontane olayı kabullenmekte zorluk çekerler.
• Tatmin Olamama: Mükemmeliyetçi bir kişi, ne kadar başarılı olursa olsun, sürekli olarak tatmin olamayacaklarını hisseder.
• Değersizlik Hissi: Mükemmeliyetçi kişiler, dışarıdan her şey mükemmel görünse de içsel olarak kendilerini değersiz ve yetersiz hissederler.
• Başarısızlıkla İlgili Kaygı: Mükemmeliyetçi kişiler, başarısız olma korkusuyla yaşarlar. Bu da onları sürekli olarak erteleme davranışlarına itebilir.
• Hata Yapmaktan Korkma: Mükemmeliyetçi bireyler, en küçük hatayı bile büyük bir sorun haline getirirler. Hata yapmaktan korkmak, yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkiler.
• Kendine Aşırı Yüklenme: Mükemmeliyetçi kişiler, kendi üzerlerine gereksiz yükler alarak tükenmişlik hissi yaşarlar.

Mükemmeliyetçiliğin Etkileri

Mükemmeliyetçilik, psikolojik ve fiziksel sağlığı ciddi şekilde etkileyebilir. İşte mükemmeliyetçiliğin bazı olumsuz etkileri:

• Psikolojik Sorunlar: Mükemmeliyetçilik, depresyon, kaygı, tükenmişlik ve stres gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Sürekli yüksek beklentiler, bireyi yorarak ruh sağlığını bozabilir.
• Erteleme ve Kaçınma: Mükemmeliyetçi kişiler, hata yapmaktan korktukları için görevleri ertelemeye veya kaçınmaya eğilimli olabilirler.

Mükemmeliyetçiliği Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?

Mükemmeliyetçiliği azaltmanın yolu, kendini kabul etme ve duygusal farkındalık kazanmaktan geçer. Kişi, hatalarını kabul etmeli ve mükemmel olma zorunluluğundan kurtulmalıdır. Gerçekçi hedefler belirlemek, hata yapma korkusuyla yüzleşmek ve sürecin tadını çıkararak yaşamı daha sağlıklı bir şekilde sürdürmek önemlidir.

Mükemmeliyetçiliğin Tedavi Yöntemleri

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):Bu terapi, bireyin olumsuz düşüncelerini fark etmelerini ve bunları değiştirmelerini sağlar.

Kendini kabul etme ve duygusal farkındalık teknikleri de mükemmeliyetçiliği tedavi etmede etkili olabilecek yöntemlerdir. Profesyonel bir psikolog rehberliğinde bu teknikler uygulanarak mükemmeliyetçilikten kurtulmak mümkündür.

Danışmanlık hizmeti için bizimle iletişime geçebilirsiniz.